Zakrzep żyły środkowej siatkówki to poważna choroba oczu, która może prowadzić do trwałej utraty wzroku. Choć nie zawsze daje wczesne objawy, jej rozwój bywa szybki i wymaga natychmiastowej interwencji specjalistycznej. W artykule wyjaśniamy, czym dokładnie jest ta choroba, jakie są jej przyczyny, jak przebiega diagnostyka oraz jakie metody leczenia – w tym iniekcje doszklistkowe – dają nadzieję na zatrzymanie zmian i poprawę widzenia.
Czym jest zakrzep żyły środkowej siatkówki?
Zakrzep żyły środkowej siatkówki (ang. CRVO – central retinal vein occlusion) to schorzenie naczyniowe siatkówki, polegające na zablokowaniu przepływu krwi przez główną żyłę odpowiedzialną za odprowadzanie krwi z siatkówki oka. W wyniku zakrzepu dochodzi do nagromadzenia krwi i płynu, co prowadzi do obrzęku siatkówki, uszkodzenia jej struktury i zaburzenia funkcji widzenia.
To jedna z najczęstszych przyczyn nagłej, bezbolesnej utraty widzenia u dorosłych i osób starszych.
Jakie są przyczyny powstawania zakrzepu?
Zakrzep żyły środkowej siatkówki najczęściej rozwija się w wyniku schorzeń ogólnoustrojowych, które wpływają na kondycję naczyń krwionośnych. Do głównych przyczyn należą:
- nadciśnienie tętnicze,
- cukrzyca,
- miażdżyca naczyń,
- choroby serca,
- zaburzenia krzepnięcia krwi,
- jaskra,
- zaawansowany wiek.
W niektórych przypadkach przyczyna zakrzepu może być idiopatyczna, czyli trudna do jednoznacznego ustalenia.
Jakie objawy mogą świadczyć o chorobie?
Zakrzep żyły środkowej siatkówki zazwyczaj objawia się nagłą i jednostronną utratą ostrości wzroku. Charakterystyczne symptomy to:
- pogorszenie widzenia w jednym oku, często w sposób gwałtowny,
- widzenie zamglone, falujące lub zniekształcone,
- obecność ciemnych plam w polu widzenia,
- trudności z czytaniem i rozpoznawaniem twarzy.
W odróżnieniu od innych schorzeń, zakrzep żyły środkowej siatkówki zwykle nie powoduje bólu, dlatego pacjenci często ignorują pierwsze oznaki, licząc na samoistną poprawę.
Z kim skonsultować niepokojące objawy?
W przypadku nagłego pogorszenia widzenia należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem okulistą. Wczesna diagnostyka i wdrożenie leczenia są kluczowe, ponieważ uszkodzenia siatkówki mogą być nieodwracalne.
Okulista po zbadaniu oka może skierować pacjenta do specjalisty chorób siatkówki lub do kliniki okulistycznej oferującej kompleksowe leczenie.
Jak wygląda diagnostyka zakrzepu?
Rozpoznanie zakrzepu żyły środkowej siatkówki wymaga wykonania szczegółowych badań obrazowych. Najczęściej stosuje się:
- badanie dna oka (oftalmoskopia),
- optyczną koherentną tomografię siatkówki (OCT),
- angiografię fluoresceinową,
- pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego,
- badania laboratoryjne w kierunku chorób ogólnoustrojowych.
Dzięki tym narzędziom lekarz może dokładnie ocenić stopień uszkodzenia siatkówki, obrzęku plamki oraz obecność ewentualnych powikłań.
Jakie metody leczenia są dostępne?
W zależności od rodzaju zakrzepu (niedokrwienny lub zakrzep z obrzękiem plamki) oraz stanu siatkówki, lekarz może zaproponować różne formy terapii. Najczęściej stosuje się:
- iniekcje doszklistkowe – podanie leków anty-VEGF (np. ranibizumab, aflibercept) lub kortykosteroidów wprost do wnętrza oka; zabiegi powtarzane są co kilka tygodni,
- laseroterapię siatkówki – wykorzystywaną szczególnie w przypadku powikłań niedokrwiennych,
- leczenie farmakologiczne ogólne – wspomagające terapię okulistyczną (kontrola cukrzycy, ciśnienia itp.),
- obserwację – w niektórych łagodniejszych przypadkach.
Wczesne podanie leku pozwala często na ustąpienie obrzęku plamki i poprawę ostrości widzenia.
Gdzie można się leczyć i ile to kosztuje?
Leczenie zakrzepu żyły środkowej siatkówki dostępne jest w wielu ośrodkach okulistycznych w Polsce, zarówno prywatnych, jak i publicznych. W ramach NFZ możliwe jest uzyskanie refundacji na iniekcje doszklistkowe, jednak czas oczekiwania bywa długi.
W placówkach prywatnych ceny wyglądają następująco:
- wizyta kwalifikacyjna – od 250 do 400 zł,
- pojedyncza iniekcja doszklistkowa – od 1500 do 3000 zł,
- pakiety terapeutyczne (np. 3–5 iniekcji) – od 4500 do 10 000 zł.
Warto dopytać o szczegóły leczenia, możliwość finansowania ratalnego i zakres usług dodatkowych, np. badań kontrolnych.
Jakie są rokowania i szanse na poprawę?
Rokowania zależą od czasu reakcji, rodzaju zakrzepu i zastosowanej terapii. W przypadku szybkiego wdrożenia leczenia – zwłaszcza w postaci iniekcji doszklistkowych – możliwe jest znaczne polepszenie widzenia lub nawet jego pełne odzyskanie. Jednak w przypadkach zaawansowanych lub nieleczonych choroba może prowadzić do trwałego uszkodzenia siatkówki i ślepoty w chorym oku.
