Jednym z kluczowych czynników wpływających na bezpieczeństwo w lotnictwie jest czynnik ludzki. Personel obsługujący pasażerskie połączenia lotnicze, ale także kierujący samolotami, załoga lotnisk czy personel zatrudniany w jednostkach produkujących i projektujących w obrębie przemysłu lotniczego podlega szczegółowym wymaganiom i wytycznym regulującym kwestie utrzymania odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa i odpowiedzialności. Wytyczne dla personelu wprowadza m.in. aneks II do Rozporządzenia Komisji (UE) 1321/2014 (PART 145) oraz aneks III do Rozporządzenia Komisji 2042/2003 (PART 66). Jakie wymagania dla personelu organizacji wprowadza, jak PART 145 odnosi się do innych praw obowiązujących dla organizacji lotniczych i kto powinien zdecydować się na szkolenie w jej zakresie?
PART 145 a inne wymagania dla organizacji lotniczych
EASA, będąca twórcą normy PART 145 jest Agencją Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego, skupioną na zapewnianiu bezpieczeństwa lotniczego w Europie. Tworzone przez nią rozporządzenia i standardy są zgodne z międzynarodowymi przepisami, ale specyficzne dla lotnictwa cywilnego w obrębie Unii Europejskiej. W związku z powyższym, zasady i wytyczne wprowadzane przez rozporządzenia takie jak PART 145, PART 66, czy PART 21 mogą nie pokrywać się stuprocentowo z wytycznymi innych organizacji międzynarodowych, np. ICAO czy IAQG – w przypadku korzystania z elementów pochodzących spoza Unii Europejskiej konieczne jest, aby zgodność z wymogami ICAO i IAQG została zweryfikowana i zaakceptowana pod kątem zgodności z normami europejskimi.
ICAO jest Organizacją Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego będącą wyspecjalizowaną jednostką ONZ. Do jej zadań należy opracowywanie i wdrażanie międzynarodowych przepisów regulujących bezpieczeństwo lotnictwa. IAQG to z kolei Międzynarodowa Grupa ds. Jakości Przestrzeni Powietrznej, której wymagania skupiają się na zarządzaniu jakością w przemyśle lotniczym. Wspólnie, wymagania ICAO, IAQG i EASA budują niespotykane w innych sektorach przemysłu standardy bezpieczeństwa, których spełnienie jest wymagające, ale dzięki którym sam sektor lotniczy może być uznawany dziś za jeden z najbezpieczniejszych, pomimo tak wielu obszarów ryzyka związanych z jego działaniem.
Wymagania PART 145 dla personelu organizacji w przemyśle lotniczym
Podstawowe wymagania dla personelu w organizacjach obsługujących przemysł lotniczy zostały określone w przepisach PART 66, jednak dodatkowe wymagania zostały wprowadzone także w normie EASA PART 145. Ta ostatnia wskazuje między innymi, że:
- w obrębie organizacji kierownictwo powinno wykazywać podstawową znajomość przepisów normy, a personel odpowiedzialny za zgodność organizacji z PART 145 powinien wykazywać się rozszerzoną znajomością standardu oraz wiedzą i doświadczeniem w zakresie lotnictwa (odpowiednio do charakteru działalności organizacji).
- organizacja powinna ustalić i kontrolować kompetencje personelu zaangażowanego w proces konserwacji i napraw, przeglądów zdalności do lotu oraz audytów jakości i zgodności z procedurami. Oprócz niezbędnej wiedzy technicznej, weryfikacja kompetencji powinna opierać się o zrozumienie czynnika błędu ludzkiego.
- organizacja powinna upewnić się, że personel przeprowadzający kontrole oraz pracuje nad zapewnieniem ciągłości zdolności do lotów, posiada specjalistyczne kwalifikacje do przeprowadzania niedestruktywnych testów zgodnych z wymogami europejskimi lub równoważnymi, podobnie jak w przypadku personelu wykonującego wszelkie zadania specjalne.
Kto powinien przejść szkolenie z zakresu PART 145?
Szkolenia przedstawiające i zgłębiające zakres wymagań normy PART 145, a także przedstawiające różnice pomiędzy jej wymogami dla personelu, a wymogami prezentowanymi w normach PART M i PART 66 to przede wszystkim szkolenia przystosowane dla kierowników przedsiębiorstw, kierowników technicznych organizacji oferujących komercyjne usługi lotnicze, pracowników związanych z obsługą techniczną maszyn, inspektorów, służb inżynieryjno-technicznych, oraz personelu zaangażowanego w utrzymanie zdatności technicznej sprzętu lotniczego. W zależności od potrzeb organizacji, wdrożonych już standardów oraz konieczności dostosowania się do pozostałych wymagań obowiązujących norm, uczestnictwo w szkoleniach poszczególnych pracowników, personelu i kierownictwa powinno mieć miejsce regularnie bądź jednorazowo, dla zweryfikowania i usystematyzowania wiedzy w zakresie normy.
Do szkoleń w zakresie PART 145 powinni przystąpić także pracownicy organizacji odpowiedzialni za nadzorowanie personelu oraz wdrażanie standardów i kontrolę ich stosowania. W szczególności dotyczy to managerów i wyższych szczebli kierownictwa oraz audytorów posiadających uprawnienia do weryfikacji skuteczności wdrożenia wytycznych norm EASA.