Norma ISO 45001:2018 wprowadzająca wymagania dla systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy jest najbardziej aktualną, uznawaną międzynarodowo normą skupiającą się na zapewnieniu bezpieczeństwa pracowników i zasadach BHP. Głównym celem stworzenia i wdrażania systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w przedsiębiorstwach jest stworzenie globalnych standardów, które bez względu na branżę, skalę zagrożeń, charakterystykę pracy czy rozmiar firmy zapewniałyby pracownikom bezpieczeństwo i odpowiednie warunki realizacji obowiązków służbowych. Ile czasu pozostało, by zaktualizować firmowy system zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy do wymogów normy z 2018 roku?
Podstawowe założenia normy ISO 45001
Najważniejszym celem stworzenia i promowania normy ISO 45001 wśród przedsiębiorstw z różnych obszarów gospodarki jest wyeliminowanie ryzyka wypadków w miejscach pracy oraz chorób zawodowych przez znaczące zwiększenie poziomu BHP. ISO 45001:2018 zastąpiło obowiązującą wcześniej normę OHSAS 18001, wprowadzając możliwość swobodnego wdrożenia systemu opartego o ISO 45001 i zintegrowania go z innymi systemami zarządzania opartymi o strukturę norm ISO (np. ISO 9001).
Norma ISO 45001:2018 wyznacza ramy działań, które mogą zostać wdrożone na każdym i dowolnym etapie łańcucha dostaw, ułatwiając stworzenie odpowiednich, bezpiecznych warunków pracy i wdrożenie wszystkich zasad BHP w sposób nie ograniczający rozwoju firmy. Choć wdrożenie zasad ISO 45001:2018 nie jest obowiązkowe (firmy muszą sprostać jedynie prawnym wymaganiom w zakresie BHP), funkcjonowanie w zgodzie z nią niesie za sobą wiele korzyści wewnątrzzakładowych, pozwalając przede wszystkim na opracowanie na podstawie wymogów normy kompleksowej polityki bezpieczeństwa i higieny pracy, wyeliminowanie (w miarę możliwości) czynników uciążliwych dla zdrowia i życia pracowników, a także ograniczenie ryzyka wypadków przy pracy i chorób zawodowych, co bezpośrednio wpływa na zwiększenie wydajności całego zakładu.
ISO 45001 nie narzuca przy tym konkretnych zasad BHP jakich należy przestrzegać, działań niezbędnych do prawidłowego oszacowania i redukowania ryzyka czy kryteriów dotyczących wydajności wdrażanego systemu BHP.
Norma ma pozwolić na dopasowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy do potrzeb wewnętrznych każdej firmy, wskazując jedynie na potrzebę działania zgodnie z cyklem Deminga (planuj, wdrażaj, sprawdzaj, działaj), ciągłego doskonalenia, angażowania pracowników w planowanie nowych rozwiązań w zakresie BHP oraz dostrzegania kluczowej roli kierownictwa i kontekstu przedsiębiorstwa w planowaniu działań wpływających na bezpieczeństwo i higienę pracy.
Dla kogo wprowadzenie normy ISO 45001 może okazać się konieczne?
Choć nie ma formalnego obowiązku, który narzucałby konieczność stosowania się do wymogów normy ISO 45001 ani aktualizowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy dla organizacji, które wcześniej uzyskały certyfikat potwierdzający zgodność z OHSAS, w praktyce wdrożenie systemu zarządzania BHP opartego o międzynarodową normę może przynieść wymierne korzyści zarówno wewnętrznie, jak i wizerunkowo.
Ze względu na swoją strukturę, norma ISO 45001 może zostać wdrożona w każdej organizacji, bez względu na jej branżę w jakiej działa, rozmiar firmy czy skalę prowadzonej działalności. W szczególności poleca się ją jednak tam, gdzie ryzyko wystąpienia wypadków przy pracy łączy się z częstym występowaniem czynników szkodliwych, chorób zawodowych oraz ogólnie nieprzyjaznych warunków pracy.
Przemysł ciężki czy zawody wymagające pracy fizycznej i wysiłkowej skorzystają na ISO 45001 zdecydowanie najwięcej, bo to u nich poprzez wdrożenie skutecznego systemu zarządzania BHP możliwe będzie najbardziej wyraźne minimalizowanie liczby wypadków i ryzyka zawodowego.
Ile czasu pozostało do wdrożenia nowych wymagań normy ISO 45001?
Standardowo w przypadku norm ISO, okres na przejście na nową wersję standardu dla firm, które certyfikowały do poprzedniej wersji normy (w tym wypadku OHSAS 18001 lub PN 18001) wynosi trzy lata. Decyzją Polskiego Centrum Akredytacji termin ten został jednak wydłużony jednorazowo dla normy ISO 45001 i obecnie termin wdrożenia nowych wymagań normy ISO 45001:2018 do systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy upływa 31 marca 2021 roku. Na chwilę obecną pozostały już więc nie więcej, niż dwa miesiące. To niewiele czasu, ale dla firm stosujących już najwyższe standardy i przechodzących na nową normę w ramach formalności, dotrzymanie terminów bez utraty certyfikatu powinno odbyć się bez problemów. Termin wdrożenia ISO 45001 nie obowiązuje oczywiście firm, które decydują się na zastosowanie normy i certyfikację po raz pierwszy.
