Ślad węglowy to wyliczenie wykonane dla konkretnego produktu lub przedsiębiorstwa, określające całkowitą emisję gazów cieplarnianych podczas pełnego cyklu życia produktu lub przedsiębiorstwa. Ogromne zmiany klimatyczne wywoływane ogromną skalą emisji gazów cieplarnianych do atmosfery sprawiają, że od wielu lat podejmowane są globalnie różnorodne inicjatywy prowadzące do zwiększania świadomości społecznej i biznesowej oraz pociągania do odpowiedzialności tych, którzy mają największe znaczenie dla globalnego poziomu emisji spalin. Co zostawia po sobie największy ślad węglowy, jakiego rodzaju produkty generują najwięcej gazów cieplarnianych i co można zrobić, z perspektywy producentów i konsumentów, aby minimalizować ślad węglowy?
Ślad węglowy – wyliczenia dla cyklu życia produktu
Zgodnie z definicją, ślad węglowy to całkowita suma emisji gazów cieplarnianych powstających przez cały cykl życia danego produktu lub wytwarzanych przez konkretną organizację, wydarzenie czy człowieka. Każdy z nas może wyliczyć własny ślad węglowy i dążyć do tego, aby w codziennym życiu podejmować decyzje prowadzące do jego minimalizacji. W praktyce największy wpływ na obniżenie globalnego śladu węglowego mają jednak producenci – to oni, poprzez dostarczanie na rynek produktów generujących dużą emisję gazów cieplarnianych przyczyniają się do znacznej degradacji środowiska oraz do śladu węglowego generowanego przez każdego człowieka korzystającego z ich produktów.
Ślad węglowy może zostać wyliczony dziś dla wszystkiego, z czego korzystamy na co dzień – ubrań, produktów spożywczych, technologii, a nawet zwyczajnych reklamówek foliowych, którymi posługujemy się pakując zakupy w sklepie. Każdy człowiek może też wyliczyć ślad węglowy swojego domu (na podstawie stosowanego ogrzewania, zużywanego prądu, wykorzystywanych materiałów itp.) oraz własny ślad węglowy na podstawie konsumpcji, wykorzystywanego transportu czy wybieranych produktów.
Kto pozostawia największy ślad węglowy?
Jak już zostało powiedziane, ślad węglowy może być wyliczony dla każdego produktu, każdego procesu produkcyjnego i każdego człowieka. To w jaki sposób wykorzystujemy zasoby planety i jak nasze działania wpływają na otaczające środowisko ma ogromne znaczenie, nawet jeśli skala śladu węglowego zostawianego przez pojedynczą osobę nie porównuje się do emisji gazów przez największe i najbardziej szkodliwe dla środowiska zakłady produkcyjne.
W praktyce każde ograniczenie emisji gazów i redukowanie śladu węglowego ma sens. Wybierając produkty powstające w sposób odpowiedzialny, z materiałów pochodzących z recyklingu, produkty wielokrotnego użytku, a także ograniczając korzystanie z wyrobów producentów nie dbających o ograniczanie śladu węglowego swojej produkcji, każdego dnia realnie wpływamy na poprawę kondycji otaczającego nas środowiska.
Jakiego rodzaju produkty generują największy ślad węglowy?
W perspektywie globalnych działań, sprawcami generującymi największy ślad węglowy są obecnie;
- przemysł wydobywczy,
- energetyka oparta na paliwach kopalnych,
- przemysł,
- transport,
- budowa i eksploatacja budynków,
- wycinka terenów zielonych,
- spalanie biomasy.
Aby jednak faktycznie zrozumieć skalę zagrożenia związaną ze śladem węglowym i dostrzec jak wiele zależy w tej kwestii od pojedynczych osób podejmujących na co dzień różnego rodzaju decyzje zakupowe warto skupić się także na produktach, które generują największy ślad węglowych i których kupnem przyczyniamy się do ich ciągłej produkcji, szkodliwej dla środowiska w stopniu równym bądź większym niż sam produkt końcowy.
Największym problemem są produkty jednorazowego użytku oraz o krótkim czasie użytkowania, często produkowane po najniższych kosztach, a co za tym idzie bez uwzględniania potrzeb środowiskowych. Do kategorii tej trafią m.in. jednorazowe reklamówki i plastikowe słomki, produkty wymagające transportu (np. produkowane masowo, globalnie, a nie lokalnie), urządzenia (do których częstej wymiany zachęcają współczesne trendy), a także mięso – szacuje się, że produkcja mięsa emituje ogromne ilości dwutlenku węgla do atmosfery.
Jak wybierać produkty generujące najmniejszy ślad węglowy?
W jaki sposób produkty mogą generować ślad węglowy? Z pozoru prosta reklamówka jednorazowa nie wytwarza przecież gazów trafiających do atmosfery. Zaznaczyć tu należy jednak, że ślad węglowy określany jest dla całego życia produktu – jako konsument podejmujemy odpowiedzialną decyzję, by sięgnąć po plastikową reklamówkę jednorazową, o krótkim cyklu życia, której produkcja, dystrybucja i utylizacja wygenerowały znacznie więcej gazów cieplarnianych niż np. taka sama torba stworzona z materiałów z odzysku, całkowicie biodegradowalna i przeznaczona do wielokrotnego użytku. Wybierając bądźmy więc świadomi tego, jaką drogę mógł przejść dany produkt i jaki miało to wpływ na środowisko. Istnieje szansa (oparta o obecne projekty UE) aby na produktach znalazły się w niedalekiej przyszłości informacje o ich śladzie węglowym.